Interview in Passe-Partout  

Je zal jongeren binnen pakweg 5 jaar nauwelijks nog kunnen overtuigen om een taal te leren

Kris Merckx, historicus, zelfstandig webontwikkelaar, auteur en lector aan UCLL.

Je publiceerde dit jaar al twee boeken over je geboortedorp Hakendover en je maakte een film? Dat is een vrij hoge productie, niet?

Dat lijkt zo, maar ze vroegen in vergelijking met mijn vorige boeken, relatief weinig schrijfwerk. De boeken bevatten foto's uit de periode 1800-1950 en het tweede deel uit de periode 1950-1980. De kopers waren vooral enthousiast omdat het boek hoofdzakelijk foto's bevatte. Het was tevens een hart onder de riem omdat het dorp al twee jaar op rij de paardenprocessie moest missen. Voor zowel het boek als de film gebruikte ik AI voor het inkleuren van de zwartwit beelden.

Je geeft les over AI aan UCLL te Leuven. Wat moet ik me daar precies bij voorstellen? Voor velen lijkt AI een beetje een toverwoord.

AI is niet in 1-2-3 uit te leggen. Het komt er ruwweg op neer dat computers nu zaken kunnen die vroeger enkel door mensen konden worden uitgevoerd: auto rijden, teksten schrijven en vertalen... Het is meer dan het repetitief uitvoeren van taken zoals je robots ziet doen in de autoproductie. Het grote verschil is dat AI-software in staat is om taken zelfstandig te leren, via 'machine learning'. Je moet als programmeur dus niet meer alle stapjes programmeren. In grote lijnen kan je twee technieken gebruiken. Bij de ene techniek geef je een massa voorbeelden aan de AI, bijvoorbeeld foto's van dieren gefotografeerd uit alle mogelijke invalshoeken of verschillende verschijningsvormen. Je geeft aan elke foto een 'label'. Je zegt bijvoorbeeld: dit is een koe, dit is een hond... Gaandeweg leert de software dan dezelfde 'objecten' herkennen op andere foto's. Bij de andere techniek, plaatst de software zelf objecten in groepen. Zo'n beetje zoals de was sorteren als je dit nog nooit zag doen.

Als ik het goed begrijp, gaat het dus niet om het automatiseren van handenarbeid, maar van taken waarvoor je tot nog toe opgeleide mensen nodig had?

Dat klopt. Welke impact het zal hebben op de werkgelegenheid daar staan wij, en vooral de politici, veel te weinig bij stil. Sommigen gaan ervan uit dat binnen de 10 jaar ongeveer de helft van de huidige jobs waarvoor een hogere opleiding is vereist, zal verdwijnen. In Amerikaanse kranten en op Wikipedia worden al jaren tienduizenden artikels geschreven door AI-software. Aanvankelijk lachte iedereen met Google Translate. Maar ondertussen heeft die software letterlijk al veel 'geleerd'. Het alternatief DeepL stuurt op dit moment tal van vertaalbureaus richting bankroet. Ik ben ervan overtuigd dat je binnen pakweg 5 jaar jongeren nog nauwelijks zal kunnen overtuigen om zich in te zetten voor het leren van een taal. Dat zal op zeer korte tijd een enorme uitdaging worden voor het onderwijs.

Zeker als smartphones via de oortjes en de microfoon vreemde talen in real time zullen vertalen, zelfs met behoud van het stemprofiel van de spreker!